دما Temperature
دما Temperature
دما یکی از ویژگی‌های ماده است که میزان گرمی آن را نشان میدهد.
واحد اندازه گیری دما
برای اندازه گیری دما، واحدهای گوناگونی از سوی سازمان بین المللی استاندارد تعیین شده است. به عنوان مثال می توان به درجه سلسیوس که با نماد °C ، درجه فارنهایت که با نماد °F و درجه کلوین که با نماد K نشان داده می شوند اشاره کرد.
میزان دمای سیال نیز بسیار مهم می باشد و کنترل لحظه ای آن از واجبات هر صنعت فرآیندی ای می باشد. در واحدهای تولیدی بخصوص صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و صنایع وابسته که میزان دما و نحوه گرمادهی نقش بسزایی در کیفیت محصول تولید شده دارد، اهمیت کنترل دما نقش مهم تری پیدا می کند. در واکنش های شیمیایی یا گرما آزاد می شود و یا گرما جذب می شود. وجود سیالات هیدروکربنی در صنایع فوق الذکر اهمیت کنترل دما را دو صد چندان می کند زیرا قابلیت انفجار فوق العاده این مواد باعث می شود در دمای بالا مشتعل شده و زمینه انفجار را ایجاد نماید.
دماسنج (ترموتر) و دماسنجی
دما و دماسنجی از مباحث بسیار مهم در پروسه های صنعتی است . در حقیقت کمتر پروسه کنترلی بدون دما میتوان در نظر گرفت. با توجه به رنج دمائی و نوع کاربرد از روشهای گوناگونی برای اندازه گیری آن استفاده میگردد.
این روشها رامیتوان به صورت تماسی و غیر تماسی دسته بندی کرد. روش تماسی درحقیقت از تماس یک سنسور که میتواند از ترموکوپل یا PT100 باشد استفاده کرد. این روش اندازه گیری درمدلهای آنالوگ بیشتر به روش بیمتال یا Gas-Filled که از یک حباب و لوله موئین درست شده است انجام میشود که به ترموتر یا دماسنج گازی مشهور است روش اندازه گیری غیر تماسی بیشتر بر اساس مقدار تابش که جسم هدف از خود به محیط ساطع میکند استفاده میشود این دماسنجها به پیرومتر یا ترموتر تفنگی یا لیزری مشهور هستند. دلیل استفاده از واژه لیزری استفاده از باریکه نور لیزر برای مشخص شدن هدف می باشد.
در این دسته بندی از تجهیزات میتوان از انواع کنترلرهائی که برای دما طراحی شده اند به نام PID کنترلر مشهور هستند نیز نام برد. این روش کنترل دما نسبت به نمونه های ترموستهای قدیم بسیار پیشرفته تر میباشد.
دما در کشور ما با مقیاس درجه سانتیگراد اندازه گیری میگردد در عین حال در برخی کشورها که مقیاس دیگر نظیر فارنهایت نیز بسیار معمول میباشد و همچنین درمعادلات فیزیکی معمولاً از مقیاس کلوین استفاده میگردد.
ترموول Thermowell :
المان بی متال برای اینکه در اثر عبور جریان بر اثر گرما خر اب نشود و داخل ترموول قرار میگیرد.
متریال مورد نیاز طبق استاندارد S.S 316
نوع ترموول
Flange فلنجی
Threaded پیچی یا (Scrwed)
شکل ترموول : شکل بایستی بصورت Tapred (مخروطی شکل) باشد . نوک ترموول خیلی مهم است . ضخامت وقتی کم باشد .دما بهتر است . مقاومت WELL بالا می رود.
ساختمان ترموول : می بایستی Slaid Bar Stock باشد و Drilled شده باشد
یعنی یک لوله توپری که ما خودمان آن را سوراخ می کنیم . پس محکم است . خود المان (Stem) حالت فنری داشته تا به مجرای Well برود.
کنترل ولو چیست
Control Valve چیست ؟
صرف نظر از نوع شیر که بسته به شرایط میتواند از انواع مختلف و مکانیزمهای متفاوت استفاده کرد برای داشتن یک کنترل ولو یا شیر خودکار نیاز به یک اکچوئیتور یا عمل کننده داریم . متداول ترین عملگر های مورد استفاده برای شیر های خود کار و کنترل عبارتند از : عملگر های بادی (PNEUMATIC) یا دیافراگمی , موتوری از نوع الکتریکی , هیدرولیکی یا پنوماتیکی ، ترموستاتیکی و یا حتی مغناطیسی (SOLENOID) نظیر شیر برقی میباشند . همچنین شیرهای کنترل با الحاق ابزاری به نام پوزیشنر که تجهیزی جهت فیدبک موقعیت ولو و تسریع در فرمان کنترلی است میتواند مقدار سیال عبوری از شیر را به صورت دقیق تر و سریع تر کنترل نماید . ابزار دیگر مورد استفاده در ولوهای کنترل مبدل I/P است . از آنجا که سیگنال کنترلی که به ولو فرمان میدهند میتواند از نوع جریان 4 تا 20 میلی آمپر باشد ، با اضافه نمودن این ابزار در ولوهای پنوماتیک میتوان سیگنال جریان الکتریکی را به سیگنال پنوماتیکی تبدیل نمود .در این بخش ضمن اشاره به انواع شیرها و شیرهای کنترل و مکانیزمهای کنترل آنها به معرفی ابزار الحاقی نظیر آی تو پی ، پوزیشنر و انواع اکچوئیتور های میپردازیم .
کنترل ولو
شیر سوزنی یا نیدل ولو
شیرهای سوزنی یا needle valves یا نیدل ولو ، همانگونه که از نام آن میتوان حدس زد به منظور کنترل فلو های کم با دقت زیاد مورد استفاده قرار میگرد. شکل سیت و پلاگ این شیرها شبیه به شیرهای کروی یا گلاب ولو به صورتی است که یک استوانه مخروطی شکل هنگام بسته شدن شیر و فرورفتن این مخروط در حفره تعبیه شده مسیر عبور سیال را به صورت تدریچی تنگتر میکند و حجم سیال عبوری را به صورت دقیق کنترل مینماید .شیرهای سوزنی به خاطر مکانیزم ظریف و قابل اطمینان در موارد آزمایشگاهی و برای کنترل مقادیر کم سیال بدون نیاز با سرعت بالا مورد استفاده قرار میگیرد .
شیر توپی با یا بال ولو
شیرهای توپی یا ball valve بال ولو از دریچه ای به شکل نیم کره که در یک قسمت کروی شکل تعبیه شده است تشکیل شده که با گردش 90 درجه ای یا ربع گرد خود باعث باز یا بسته شدن مسیر سیال میگردد . این شیرها برای مثال در سایزهای کوچک و فشار های ضعیف در لوله کشی گاز منازل و یا آب گرم و سرد برای حالتهای باز یا بسته مورد استفاده قرار میگیرد . آب بندی مناسب ، عمر مفید و سرعت در باز و بست و افت فشار کم در مسیر عبور سیال پاره ای از مزایای استفاده از این نوع شیر میباشند .
شیر کشوئی یا گیت ولو
شیر کشوئی یا ( gate valve) گیت ولو از ساده ترین وقدیمی ترین مکانیزم برای کنترل جریان سیال استفاده میکند . از دیرباز برای کنترل جریان آب در جویبار از یک دریچه مستطیل شکل که از دو طرف در یک قاب شیار دار جایگرفته بود استفاده میکردند . در این شیرها با قرار گرفته دریچه کشوئی شیر که میتواند شکلهای مستطیلی یا گرد داشته باشد در شیار سیت عبور سیال متوقف میگردد و بالعکس زمانی که این دریچه کشوئی به بالاترین موقعیت خود میرسد سیال بدون وجود هیچ مقاومت و افت فشاری به مسیر خود ادامه میدهد. این شیرهای در صنعت معمولا به صورت فلنچی بوده و برای جلو گیری از نشتی از گسکت (gasket) یا واشرهای مربوطه استفاده میگردد . به جهت اینکه عبور سیال رابطه خطی و مشخصی با باز شدن کشوی شیر ندارد از شیر کشوئی معمول بجز مواردی که به شکل خاصی طراحی گردیده اند نمیتوان برای کنترل کامل عبور سیال استفاده نمود و بیشتر از گیت والوهای در حالت کامل بسته یا باز استفاده میگردد .